[TIN TỨC] - Cấp bách gỡ khó về vốn để hỗ trợ xuất khẩu

Vốn và lãi suất sẽ tiếp tục là vấn đề “nóng” được các hiệp hội ngành hàng nêu tại Hội nghị “Tháo gỡ khó khăn trong việc sản xuất kinh doanh và đẩy mạnh xuất khẩu” được tổ chức bởi Bộ Công Thương tổ chức vào ngày 25/04.

Thiếu vốn cho thu mua lúa gạo, thủy sản

Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) - ông Nguyễn Ngọc Nam chia sẻ, vốn tín dụng hiện nay đang là vấn đề đang được các thương nhân xuất khẩu gạo tại cùng Đồng bằng sông Cửu Long quan tâm nhất hiện nay. Hầu hết các thương nhân đều đang gặp vấn đề trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng và nhất là nguồn vốn lưu động. 

Trong khi đó, thị trường thương mại lúa gạo những năm trở lại đây biến động, thậm chí các nguồn cung trong nước tại một vài thời điểm bị mất cân bằng. Vì vậy, hạn mức tín dụng làm cho tiến độ thu mua của thương nhân cũng chịu ảnh hưởng đáng kể.

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam, tại thời điểm thu hoạch chính vụ (tháng 2,3,4,7,8,10 hàng năm), công tác thu mua lúa gặp đã gặp nhiều khó khăn ngân hàng không thể chủ động mở thêm hạn mức tín dụng (tính theo thời điểm) cho các thương nhân xuất khẩu gạo. Cùng với đó, với đặc thù của việc sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, việc duy trì mức dự trữ lưu thông ở khoảng 5% theo quy định của Nghị định tại 107/2018/NĐ-CP cũng tạo ra nhiều áp lực vô cùng lớn đến các thương nhân xuất khẩu gạo.

Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - Ông Nguyễn Hoài Nam cũng nêu lên rằng hiện nay đơn hàng và giá xuất khẩu thủy sản đang có xu hướng giảm mạnh. Các doanh nghiệp khiến cho dòng tiền bị hạn chế, ngắt quãng, gây áp lực đến việc duy trì thu mua nguyên liệu cho người dân và trả các khoản vay đến hạn của phía ngân hàng.

Thêm vào đó, kể từ quý 3 năm 2022, nhiều ngân hàng đã ra thông báo và áp dụng việc gia tăng lãi suất vay USD từ 2,1 - 2,8% lên 3-3,3% và thậm chí đến 4,5%, trong khi các doanh nghiệp trong lĩnh vực thủy sản chủ yếu vay USD. Hiện nay, lãi suất vay USD đều đang ở mức cao nhất 4,2% - 4,9% trong bối cảnh sụt giảm của sản xuất - xuất khẩu.

Ông Nguyễn Hoài Nam đã tỏ ra sự quan ngại về việc siết tín dụng, hạn chế cho vay dưới mức tín dụng được cấp, những khoản vay mới chỉ được giải ngân tương ứng với các khoản vay cũ khi phải trả nợ trước đó. Việc này đã khiến doanh nghiệp khó khăn khi chi phí tài chính đang tăng cao, không chủ động được với việc thu mua nguyên liệu cho bà con nông - ngư dân trong giai đoạn hiện tại.

Nhiều kiến nghị gỡ khó về vốn

Trước tính hình khó khăn trên, ông Nguyễn Ngọc Nam kiến nghị cho Chính phủ  và Ngân hàng Nhà nước cần có những cơ chế ưu đãi, chính sách đặc thù nhằm hỗ trợ về vốn cho các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo đồng thời cũng tạo điều kiện cho thương nhân có thêm nguồn lực tài chính để thu mua tạm trữ, góp phần ổn định giá lúa đầu ra cho nông dân trong thời gian thu hoạch chính vụ, cùng góp phần gia tăng hiệu quả kinh doanh cho cộng đồng doanh nghiệp.

Cụ thể hơn, cần tăng cường nguồn vốn ngắn hạn ở các thời điểm thu hoạch chính vụ và tiếp tục hướng dẫn các thương nhân tiếp cận được nguồn vốn với lãi suất thấp với cách hiệu quả hơn nhằm hỗ trợ các thương nhân thu mua tạm trữ kịp thời và ổn định sản xuất. Bên cạnh đó, tăng cường chính sách cho vay không thế chấp.

Chính sách này có thể sẽ chỉ cần áp dụng trong những giai đoạn thu hoạch mùa vụ cao điểm và phải dựa trên kết quả thẩm định năng lực đồng thời lịch sử kinh doanh của mỗi doanh nghiệp để có những chương trình tài trợ phù hợp với từng đối tượng, nhóm đối tượng riêng lẻ.

Ngân hàng cũng cần có những phương án ổn định lãi suất trong những kỳ hạn nhất định hoặc có chính sách điều tiết riêng với các doanh nghiệp thuộc mảng nông nghiệp nói chung và với các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng gạo nói riêng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp duy trì hoạt động sản xuất và kinh doanh ổn định bền vững. Còn với lĩnh vực thủy sản, ông Nguyễn Hoài Nam cũng đề nghị ngành ngân hàng giảm lãi suất vay USD xuống dưới 4% nhằm hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu.

Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam - ông Trần Như Tùng cũng đưa ra đề xuất Chính phủ có gói lãi suất ưu đãi với 0% để trả lương cho người lao động, tương tự như gói vay mà ngân hàng Chính sách xã hội đã thực hiện trong thời gian diễn ra dịch Covid-19. Chính sách này cũng sẽ góp phần giúp cho doanh nghiệp giảm đi áp lực về tài chính để trả lương cho người lao động mục đích giữ chân người lao động trong giai đoạn khó khăn hiện nay.

Ông Tùng cũng đã kiến nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, đề xuất thay đổi điều kiện tiếp cận gói bù lãi suất khoảng 2% và chỉ đạo các Ngân hàng thương mại khẩn trương triển khai đến các doanh nghiệp vay và có sự hỗ trợ của Quỹ bảo lãnh doanh nghiệp để ngân hàng thương mại có sự tự tin hơn cho vay.

Chia sẻ với các doanh nghiệp, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TPHCM ông Nguyễn Đức Lệnh cho biết,  trong quý I/2023, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành 2 chính sách khá lớn có tác động trực tiếp hỗ trợ cho doanh nghiệp. Thứ nhất, trong quý I năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần có sự điều chỉnh giảm lãi suất, đặc biệt hơn là lần điều chỉnh gần đây đưa ra trần lãi suất tiền gửi từ 6 tháng trở xuống mức 5,5% lãi suất tiền gửi không kỳ hạn từ 1% xuống còn 0,5% qua đó cũng tác động trực tiếp đến lãi suất tiền gửi và làm cơ sở giảm lãi suất vay.

Thứ hai là việc ban hành chính sách cơ cấu thời hạn nợ và giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng. Đây cũng là cơ chế sẽ tác động hỗ trợ cho phía doanh nghiệp giảm áp lực trả nợ vay cũng như tạo điều kiện cho vốn doanh nghiệp duy trì ổn định và vượt qua giai đoạn khó khăn.

Ông Nguyễn Đức Lệnh còn cho biết, từ năm 2012, lĩnh vực xuất khẩu còn thuộc nhóm được vay ngắn hạn bằng VND với lãi suất khá thấp chỉ 4,5%. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp xuất khẩu hoặc công nghiệp chế biến, chế tạo cũng thuộc nhóm được hưởng gói hỗ trợ 2% lãi suất của Chính phủ. Dù việc giải ngân gói này còn khá chậm nhưng nguyên nhân là do đây chính sách hỗ trợ sử dụng số nguồn ngân sách của Chính phủ và thực hiện thông qua ngân hàng thương mại. Chính vì vậy, việc phải đảm bảo các điều kiện vay vốn và tâm lý thận trọng trong việc sử dụng vốn ngân sách cũng là yếu tố tác động.

Vấn đề liên quan đến hạn mức tín dụng, ông Lệnh cho biết, trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đang có định hướng tăng trưởng tín dụng 14-15%. Chính vì vậy, vào năm nay nguồn vốn sẽ không bị vướng mắc bởi hạn mức tín dụng.

Tuy nhiên, nhiều kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp và hiệp hội, ông Lệnh cũng cho biết sẽ ghi nhận và báo cáo với Ngân hàng Nhà nước để có nghiên cứu và điều chỉnh cho phù hợp.

Hoàng Yến (Nguồn sưu tầm)