[TIN TỨC] - Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất tác động thế nào tới nền kinh tế

Việc tăng lãi suất điều hành là động thái thể hiện quyết tâm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong việc đối phó với diễn biến gia tăng của lạm phát đồng thời làm giảm áp lực lên tỷ giá VND/USD trong thời gian tới.

Không lâu sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố tăng lãi suất cơ bản thêm 0,75 điểm %, đưa mặt bằng lãi suất điều hành tại nền kinh tế số một thế giới lên mức 3,25%/năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng đã điều chỉnh một loạt biểu lãi suất điều hành.

Các mức lãi suất điều hành tăng đợt này gồm lãi suất tối đa áp dụng với tiền gửi không kỳ hạn (tăng 0,3 điểm %); lãi suất tiền gửi 1 đến dưới 6 tháng, lãi suất tái chiết khấu, lãi suất tái cấp vốn, lãi suất liên ngân hàng qua đêm và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của NHNN với tổ chức tín dụng (cùng tăng 1 điểm %). 

Đây là lần điều chỉnh lãi suất đầu tiên của NHNN trong vòng 2 năm trở lại đây và là lần tăng lãi suất đầu tiên kể từ năm 2016.

Đối với ngành ngân hàng

NHNN tăng mạnh lãi suất điều hành sẽ tác động tới các chỉ số như “room” tín dụng (ảnh hưởng tới cung tiền); mặt bằng lãi suất tiền gửi - cho vay và tỷ giá hối đoái.

NHNN sẽ ít có khả năng nới thêm hạn mức tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng thương mại trong năm nay. Trong đợt cấp thêm hạn mức tín dụng cho 18 ngân hàng thương mại (chiếm khoảng 80% tín dụng hệ thống) đầu tháng 9 vừa qua, ước tính nền kinh tế sẽ được bổ sung khoảng 279.000 tỷ đồng vốn tín dụng trong 4 tháng cuối năm, tương đương với tăng trưởng tín dụng thêm khoảng 2,7%.

Về lãi suất, trần lãi suất huy động tăng có thể khiến chi phí đầu vào của các NHTM gia tăng từ đó khiến lãi suất cho vay sẽ tăng theo. Tuy nhiên, để đảm bảo mục tiêu “Tăng lãi suất huy động, ổn định lãi suất cho vay” mà Thủ Tướng đăt ra, nhiều NHTM có khả năng sẽ phải giảm NIM. Điều này sẽ làm giảm lợi nhuận kỳ vọng của ngành Ngân hàng.

Về tỷ giá, thị trường này vẫn chịu áp lực trong những tháng cuối năm nay khi đồng USD mạnh hơn theo lộ trình tăng lãi suất của Fed. Tuy nhiên, vẫn có những yếu tố hỗ trợ, bao gồm dòng vốn FDI mạnh hơn, thặng dư thương mại cải thiện (dự báo đạt khoảng 8,9 tỷ USD trong năm), thặng dư cán cân thanh toán, Dự trữ ngoại hối đạt ngưỡng an toàn (tương đương 3,3 tháng nhập khẩu).

Tuy vậy, việc Fed dự kiến tăng lãi suất điều hành lên mức 4,25-4,5% vào cuối năm 2022 sẽ khiến đồng USD mạnh hơn gây áp lực lên tỷ giá hối đoái và lãi suất trong nước.

Đối với thị trường chứng khoán

Mặt bằng lãi suất tăng lên sẽ khiến lợi nhuận của các doanh nghiệp có khả năng suy giảm và làm giảm định giá cổ phiếu do chi phí sử dụng vốn tăng lên. Vì vậy, lợi nhuận kỳ vọng đối với thị trường chứng khoán sẽ khó vượt trội trong năm 2022. Theo dữ liệu lịch sử, khi lãi suất tăng giá cổ phiếu thường có diễn biến tăng ở nhóm cổ phiếu tài chính, bảo hiểm và các ngành có tính phòng thủ nhưng giảm ở phần lớn các nhóm ngành còn lại.

Đối với doanh nghiệp

Doanh nghiệp sẽ là chủ thể bị tác động mạnh nhất do họ phải đối mặt với khó khăn ở cả 2 khu vực, sản xuất và thị trường:

- Về sản xuất, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn, hoặc tăng chi phí vốn. Điều này sẽ dẫn đến tác động chi phí đẩy, làm giá bán của sản phẩm tăng lên. Ngoài ra, các doanh nghiệp thường vay tiền từ NHTM để duy trì và mở rộng hoạt động sản xuất - kinh doanh. Khi lãi suất đi vay tăng, doanh nghiệp có thể trì hoãn các kế hoạch mở rộng sản xuất kinh doanh, gây ảnh hưởng đến tăng trưởng doanh thu cũng như lợi nhuận.

- Về thị trường, khi các doanh nghiệp phải tăng giá bán hàng hóa có thể làm giảm nhu cầu tiêu dùng từ đó sẽ ảnh hưởng đến quy mô sản xuất và làm giảm nhu cầu tuyển dụng lao động.

Đối với gia đình, hộ gia đình

Lãi suất huy động tăng lên làm giá trị VND gia tăng, từ đó sẽ khuyến khích hộ gia đình tăng cường gửi tiết kiệm và giảm bớt các khoản chi tiêu không cần thiết.

NHNN tăng một loạt lãi suất điều hành cũng đồng nghĩa với việc cơ quan quản lý đã phát đi tín hiệu chính sách tiền tệ của Việt Nam sẽ không còn nới lỏng để kích thích tăng trưởng kinh tế nữa, mà phải tập trung để ổn định kinh tế vĩ mô. Hơn hết, NHNN vẫn phải đặt ổn định kinh tế vĩ mô lên hàng đầu. Coi đó là nền tảng để phát triển kinh tế ổn định và vững chắc.

Như vậy, có thể thấy rằng môi trường lãi suất tăng sẽ tác động đến kinh tế Việt Nam ở nhiều khía cạnh. Tuy nhiên, theo TPS, việc ổn định lạm phát và các biến số vĩ mô được xem là mục tiêu quan trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững của các doanh nghiệp, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và phát triển thị trường tài chính trong dài hạn.